CIRCULAIR SLOPEN

Na de verhuizing naar de nieuwbouw, in mei 2018, is een aanzienlijk deel van de gebouwen van het Erasmus MC leeg komen te staan. Het betreft circa 80.000 m2 vastgoed dat niet meer efficiënt ingezet kan worden en gesloopt of gerenoveerd dient te worden. Inzet van het Erasmus MC is om hierbij zo min mogelijk afval te laten ontstaan en dat producten zoveel mogelijk een-op-een hergebruikt kunnen worden. Erasmus MC heeft daarmee een stevige ambitie voor ‘circulair slopen’ geformuleerd. Om dit in goede banen te leiden wordt gebruik gemaakt van het Madaster Materialenpaspoort. Hoe dit precies in z’n werk gaat, vragen we Taco van Iersel die zich als Programmamanager bij Erasmus MC hoofdzakelijk bezig houdt met Tranche II waar het sloopproject onderdeel van is.

Tranche II, onderdeel van het Programma Integrale Bouw (PIB) met als subtitel Slopen, renoveren en ruimte creëren, is in feite een verzamelnaam voor alle sloop- en renovatieprojecten bij Erasmus MC die verband houden met het overtollig vastgoed dat is ontstaan na de ingebruikname van de nieuwbouw. Hoe kan zoveel vastgoed eigenlijk overtollig raken? Taco van Iersel antwoordt: “Deze gebouwen zijn na verloop van tijd in de fase ‘einde levensduur’ beland en sluiten niet meer aan bij het zorgprofiel van Erasmus MC. Zo lag je in de oudbouw bijvoorbeeld met meerdere patiënten op een kamer terwijl we in de nieuwbouw alleen maar eenpersoons patiëntenkamers hebben. De oude gebouwen zijn nu echt over en afgeschreven. Daar komt bij dat deze gebouwen letterlijk in de zichtlijn van de nieuwbouw staan wat niet echter bevorderlijk is voor het uitzicht vanuit de patiëntenkamers.” Taco van Iersels punt is duidelijk. De oude gebouwen moeten weg. Maar niet volgens de traditionele sloopwijze. Alles moet zoveel mogelijk circulair gesloopt worden. Dit betekent dat de materialen die vrijkomen uit de sloopprojecten zoveel mogelijk hergebruikt moeten worden. “Want,” zo vervolgt Taco, “We zijn hier maar één keer en waarom moeten we alles toch weggooien? Of het nu Cradle2Cradle, Blue Economy of Circulair is, laten we met z’n allen gewoon zuinig omgaan met de spullen die we hebben en goed zijn.”

Aangezien Erasmus MC als overheidsinstantie verplicht is om aanbestedingen te doen, is ook het circulair slooptraject Europees aanbesteed. Onder leiding van Synarchis is met BOOT het aanbestedingstraject doorlopen met als resultaat dat degene die het hoogst op de hergebruik lijst scoorde de opdracht is gegund. En deze hergebruik lijst werd online aangeboden via het Madaster Materialenpaspoort. Taco van Iersel: “Het is voor ons belangrijk om de materialen die beschikbaar komen op een onafhankelijke wijze aan te kunnen bieden binnen de aanbesteding aan de aannemers. Via de aanbesteding leggen de aannemers hun circulaire ambitie vast in het materialenpaspoort en hun aanbieding. Daarna is het aan hén dit te laten slagen. Het Madaster Materialenpaspoort sluit hier op aan en geeft ons bovendien de mogelijkheid transparantie te kunnen bieden aan de markt. ”

Speelden naast onafhankelijkheid en transparantie ook nog financiële aspecten een rol? Taco van Iersel antwoordt: “We hoopten dat hergebruik zich zou vertalen naar een gunstiger aanbieding. Wanneer meer materiaal hergebruikt kan worden, levert dit voor de aannemer tenslotte ook vaak meer financieel voordeel op waardoor hij mogelijk met een lagere prijs kan inschrijven dan zijn concurrent die het allemaal weggooit.

Dankzij het Madaster Materialenpaspoort was het mogelijk de circulaire waarde echt inzichtelijk te maken en zo bepaalde de markt uiteindelijk wat de meest optimale prijs-kwaliteit verhouding was van alle aanbiedingen. Het was mooi om te zien dat meer hergebruik zich ook daadwerkelijk heeft vertaald naar een gunstiger aanbieding.”

De firma Dusseldorp Infra, Sloop en Milieutechniek scoorde het beste op de hergebruik lijst en is de opdracht gegund. Zij hebben aangegeven dat zij, bovenop de ambitie van het Erasmus MC, nog meer kunnen circuleren en hergebruiken dan het Erasmus MC vraagt. Is inzichtelijk wat dit hergebruik inhoudt? Hoe gaan sloopbedrijven bij een dergelijke inschrijving op zoek naar afnemers van materialen vermeld op de hergebruik lijst om zoveel mogelijk punten te kunnen scoren? Taco van Iersel antwoordt: “Als opdrachtgever willen wij in eerste instantie weten of een aannemer materiaal hergebruikt en graag ook waarvoor. Echter, hoe dit wordt georganiseerd is niet direct onze zorg. Ik heb echter van Dusseldorp begrepen dat zij hun eigen afzetmarkt hiervoor benaderen en gebruik maken van insert.nl waar zij materialen actief aanbieden.” Een marktplaats voor sloopbedrijven dus. Is dat ook hoe een deel van de materialen van het te slopen object al is afgenomen door Woonstad Rotterdam voor één van hun woonprojecten? Taco van Iersel antwoordt: “Via Cirkelstad en Gemeente Rotterdam zijn wij toevalligerwijs in contact gekomen met een woningbouwcorporatie in onze directe omgeving die interesse had om materialen af te nemen. Hoewel het niet onze insteek is om zelf vragende partijen te benaderen, hebben wij deze vraag uiteraard direct gekoppeld aan de aannemer.”

Circulair slopen lijkt eigenlijk lang zo ingewikkeld niet. Feitelijk is het toch niet meer dan het koppelen van vraag en aanbod van materialen? Taco van Iersel antwoordt: “Aanbod creëren lukt aardig op deze manier, maar vraag creëren is net zo interessant. Er zijn partners in de hele keten nodig om vraag en aanbod echt goed te kunnen koppelen. Wij kunnen in onze bestekken wel opschrijven dat we x% circulaire bouwmaterialen willen, maar dan moeten ze wel beschikbaar zijn. Daar zijn andere partijen bij nodig. Partijen die bijvoorbeeld verantwoordelijkheid nemen over (de)montage en kwaliteit van materialen en producten. Met het Madaster Materialenpaspoort hebben we nu een belangrijke sleutel gevonden aan de aanbodzijde en ik heb er alle vertrouwen in dat de keten meebeweegt om ook de vraagzijde sterk in te richten.”